Στα περίπου 15 χρόνια που λειτουργεί η Ecoelastika, o φορέας που είναι υπεύθυνος για την οργάνωση, λειτουργία και εποπτεία του συστήματος διαχείρισης των μεταχειρισμένων ελαστικών, η Ελλάδα έχει απαλλαγεί από την ρίψη δεκάδων χιλιάδων τόνων ελαστικών στους ΧΥΤΑ, ενώ σπάνιο είναι πλέον το φαινόμενο των πεταμένων παλιών ελαστικών στις άτυπες χωματερές.
Τη δομή του όλου συστήματος που εφαρμόζεται με ευθύνη της Εcolastika, περιέγραψε ο γενικός διευθυντής του φορέα κ. Γιώργος Μαυριάς. «στιγματίζουν» περιοχές στις περιφέρειες των πόλεων αλλά και στην ύπαιθρο.
Με το σύστημα που εφαρμόζεται από την Ecoelastika και το πανελλαδικό δίκτυο των συνεργατών της, κάθε χρόνο συγκεντρώνονται πάνω από 40.000 τόνοι ελαστικών προς απόσυρση, τα οποία αφού υποστούν επεξεργασία σε ειδικές μονάδες, δίνουν υλικά για την παραγωγή άλλων χρήσιμων τελικών προϊόντων ή σε διαφορετική περίπτωση, αξιοποιούνται ενεργειακά από την τσιμεντοβιομηχανία.
Η Ecoelastika, σαν η μόνη υπεύθυνη του συστήματος παρακολούθησης και ελέγχου των τρόπων διαχείρισης των μεταχειρισμένων ελαστικών, τι έχει επιτύχει και πώς, βάσει στοιχείων, αποδεικνύεται η αξιοποίηση των συγκεκριμένων δύσκολα διαχειρίσιμων στερεών;
«H Ecoelastika δραστηριοποιείται από τα τέλη του 2004, χρονιά 1ης έγκρισης του Συλλογικού Συστήματος για την εναλλακτική διαχείριση των μεταχειρισμένων ελαστικών στην Ελλάδα. Από το 2004 και μέχρι σήμερα η Ecoelastika οργανώνει, συντονίζει και χρηματοδοτεί τη συλλογή, μεταφορά και αξιοποίηση των μεταχειρισμένων ελαστικών. Κάθε χρόνο η Ecoelastika μέσω των συνεργατών της συλλεκτών-μεταφορέων και μονάδων ανάκτησης μεταχειρισμένων ελαστικών, διαχειρίζεται πάνω από το 90% των αποσυρόμενων ελαστικών τέλους κύκλου ζωής στην Ελλάδα.
«Σε ετήσια βάση τα τελευταία χρόνια οι ποσότητες αυτές ξεπερνούν τους 40.000 τόνους. Τα ελαστικά αυτά συγκεντρώνονται από τα 3000 περίπου σημεία συλλογής που υπάρχουν πανελλαδικά και οδηγούνται στις μονάδες τελικής αξιοποίησης όπου το απόβλητο μετά από κατάλληλη επεξεργασία μετασχηματίζεται σε χρήσιμα τελικά προϊόντα όπως είναι το τρίμα ελαστικού και παραπροϊόντα όπως είναι τα μεταλλικά μέρη και τα λινά. Η παρακολούθηση της διακίνησης/αξιοποίησης των ελαστικών τέλους κύκλου ζωής από το στάδιο της συλλογής τους στα βουλκανιζατέρ έως και το στάδιο της πώλησης των τελικών προϊόντων και παραπροϊόντων, γίνεται από το online σύστημα ζύγισης και ελέγχου που είναι εγκατεστημένο στα γραφεία της εταιρίας μας».
Πώς λειτουργεί το σύστημα monitoring εισερχομένων – συλλογής των χρησιμοποιημένων και- αξιοποίησης των μεταχειρισμένων ελαστικών;
«Σε κάθε μία συνεργαζόμενη με την Ecoelastika μονάδα αξιοποίησης μεταχειρισμένων ελαστικών στην Ελλάδα, υπάρχει εγκατεστημένο online σύστημα παρακολούθησης των φορτηγών (με λήψη φωτογραφιών και καταγραφή βαρών) που εισέρχονται και εξέρχονται μεταφέροντας αφενός ολόκληρα ελαστικά από τη συλλογή και, αφετέρου, τελικά προϊόντα και παραπροϊόντα που προκύπτουν από την επεξεργασία των ελαστικών. Τα περιφερειακά αυτά συστήματα ελέγχου είναι διασυνδεδεμένα με τον κεντρικό server της Ecoelastika όπου μεταφέρονται όλες αυτές οι πληροφορίες σε πραγματικό χρόνο. Επίσης, κάθε συλλέκτης – μεταφορέας κατά την παραλαβή των ελαστικών από τα σημεία συλλογής καταγράφει σε tablet τα δεδομένα ανά κατηγορία ελαστικού που συλλέγεται (σημείο συλλογής, αριθμός ελαστικών ανά κατηγορία, κλπ.) τα οποία περνούν επίσης αυτόματα σε πραγματικό χρόνο στον server της εταιρίας ενημερώνοντας τη βάση δεδομένων.
«Τα σημεία συλλογής επικοινωνούν είτε τηλεφωνικά, είτε μέσω Internet (web εφαρμογή) με την εταιρία για να κάνουν αίτηση για συλλογή μεταχειρισμένων ελαστικών ενημερώνοντας ταυτόχρονα για τις προς αποκομιδή ποσότητες των ελαστικών που έχουν διαθέσιμες.
Έτσι είμαστε ανά πάσα στιγμή σε θέση να γνωρίζουμε αναλυτικά τον τόπο, τον χρόνο, τις ποσότητες που συλλέγονται ανά κατηγορία και σημείο συλλογής, το βάρος των φορτίων ελαστικών που εισέρχονται στις μονάδες αξιοποίησης καθώς και τα βάρη των προϊόντων και παραπροϊόντων που παράγονται και πωλούνται από τις μονάδες μετά την επεξεργασία των ελαστικών».
Tι γίνονται τα μεταχειρισμένα ελαστικά; Διατίθενται σε χώρους συγκέντρωσης ή οδηγούνται απευθείας σε μονάδες επεξεργασίας; Πόσες είναι αυτές οι μονάδες , που βρίσκονται στη χώρα και προβαίνουν πράγματι σε ανακύκλωση των ελαστικών;
«Τα μεταχειρισμένα ελαστικά μετά τη συλλογή τους προωθούνται είτε απευθείας, είτε μέσω κάποιων (λίγων) χώρων προσωρινής αποθήκευσης σε χώρους αξιοποίησης. Αυτοί οι χώροι στην Ελλάδα είναι 4 εργοστάσια πλήρους μηχανικής επεξεργασίας ελαστικών, 2 μικρότερες μονάδες τεμαχισμού και παραγωγής ενδιάμεσων υλικών και 3 μονάδες παραγωγής τσιμέντου. Τα εργοστάσια ανακύκλωσης βρίσκονται 2 στη Ν. Ελλάδα και 2 στη Β. Ελλάδα. Τα υλικά που προκύπτουν από τη μηχανική επεξεργασία των μεταχειρισμένων ελαστικών απορροφούνται κατά ένα ποσοστό της τάξης του 63% σε τελικές εφαρμογές με βάση το ανακυκλωμένο ελαστικό και τα μεταλλικά τους μέρη τροφοδοτούνται σε χαλυβουργίες. Το υπόλοιπο ποσοστό της τάξης του 37% τροφοδοτείται σε μονάδες παραγωγής τσιμέντου ως εναλλακτικό καύσιμο για συναποτέφρωση».
Αναγκαζόμαστε ως χώρα να εξάγουμε μεταχειρισμένα ελαστικά επειδή δεν μπορούμε να τα διαχειριστούμε στην Ελλάδα;
«Όχι, παρά μόνο πολύ μικρά ποσοστά της τάξης του 3,5 % και πάλι όχι επειδή δε μπορούμε να τα διαχειριστούμε στην Ελλάδα».
Από την επεξεργασία τι υλικά προκύπτουν και τι εφαρμογές μπορούν αυτά να έχουν; πώς μπορεί να επαναχρησιμοποιηθούν;
«Από την μηχανική επεξεργασία των ελαστικών προκύπτει το τρίμα ελαστικού σε 3 βασικές κοκκομετρίες που είναι το κύριο προϊόν αυτής (ποσοστό ~65%). Επίσης, παράγεται ατσάλι που περιέχεται στα ελαστικά σε ποσοστό ~20% επί του συνόλου (κυρίως στα ελαστικά των φορτηγών οχημάτων) και τέλος ~15% λινά και λοιπά υπολείμματα της παραγωγικής διαδικασίας (κυρίως πούδρα ελαστικού). Το τρίμα ελαστικού βρίσκει εφαρμογή ως πρόσθετο σε τεχνητούς χλοοτάπητες γηπέδων, σε κατασκευές ελαστικών πλακών και δαπέδων ασφαλείας σε παιδικές χαρές, σχολεία και αθλητικούς χώρους. Από το τρίμα ελαστικού μπορούν να κατασκευαστούν αντικραδασμικά και ηχομονωτικά υλικά καθώς και θερμοπλαστικά ελαστομερή σε ανάμιξη με πλαστικά. Γενικά στις εφαρμογές του τρίμματος ελαστικού γίνεται χρήση των φυσικών ιδιοτήτων του υλικού (ελαστικότητα, αποστραγγιστικότητα, ηχομονωτικότητα, κλπ.). Η επαναχρησιμοποίηση στην περίπτωση των ελαστικών έχει την έννοια του εμπορίου των μεταχειρισμένων και της αναγόμωσης των ελαστικών φορτηγών οχημάτων και πραγματοποιείται σε περιορισμένη κλίμακα».
Όταν η Ecoelastika αναφέρεται σε ενεργειακή αξιοποίηση, εννοεί την καύση και αν ναι, πόσο περιβαλλοντικά φιλική είναι μία τέτοια αξιοποίηση;
«Η ενεργειακή αξιοποίηση έχει κυρίως την έννοια της αξιοποίησης της υψηλής θερμογόνου δύναμης των ελαστικών μέσω της χρήσης του υλικού ως εναλλακτικού καυσίμου σε ενεργοβόρες βιομηχανίες. Η τσιμεντοβιομηχανία είναι ο σημαντικότερος τελικός αποδέκτης μεταχειρισμένων ελαστικών ως εναλλακτικού καυσίμου για συναποτέφρωση. Η συναποτέφρωση των ελαστικών στους κλιβάνους παραγωγής τσιμέντου είναι μια ασφαλής διαδικασία διότι δεν έχει υπολείμματα, πραγματοποιείται σε πολύ υψηλές θερμοκρασίες και με μεγάλο χρόνο παραμονής του αποβλήτου στις συνθήκες αυτές στις οποίες πρακτικά διασπώνται οι περισσότερες οργανικές ενώσεις. Οι αέριοι ρύποι που παράγονται από την καύση των ελαστικών στην τσιμεντοβιομηχανία είναι οι συνήθεις αέριοι ρύποι που εκλύονται και από την καύση των συμβατικών στερεών καυσίμων (π.χ. Petcoke) και οι οποίοι παρακολουθούνται υποχρεωτικά από online σύστημα μέτρησης ρύπων που υποχρεούται να διαθέτει η τσιμεντοβιομηχανία. Επίσης τα ελαστικά δεν περιέχουν αλογόνα και κατά συνέπεια κατά την καύση τους δεν παράγονται διοξίνες και PCB’s».
Aπο τη συγκέντρωση και υπεύθυνη διαχείριση των ελαστικών, τι οικονομικό έργο παράγεται αφού προφανώς και τα συγκεκριμένα προϊόντα, σαν απόβλητα, έχουν αξία.
«Τα ελαστικά τέλους κύκλου ζωής είναι ένα απόβλητο με αρνητική αξία διότι δε μπορεί να βγάλει κανείς εύκολα κέρδος με μια πρόχειρη εκμετάλλευσή τους, σε αντίθεση με άλλα απόβλητα. Η διαχείρισή τους είναι προβληματική και κοστοβόρα αφενός λόγω του μεγάλου ειδικού τους όγκου και αφετέρου λόγω της ιδιαίτερης δυσκολίας που έχει η μηχανική τους κοκκοποίηση/ κονιορτοποίηση.
Κέρδος μπορεί να παραχθεί από τις επί μέρους διαδικασίες της ανακύκλωσης και ανάκτησης ενέργειας υπό την προϋπόθεση ότι οι δραστηριότητες αυτές επιδοτούνται από τα συστήματα εναλλακτικής διαχείρισης και εφόσον οι διαχειριζόμενες ποσότητες των ελαστικών για κάθε μονάδα ανάκτησης είναι σημαντικές»
Γράφει η Άννη Καρολίδου, πηγή www.grtimes.gr
